Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi tarafından ‘’Biden Döneminde ABD-Yunanistan İlişkileri: Transatlantik İttifakını Yeniden İnşa Etmenin Yolu Neden Atina’dan Geçiyor?’’ başlığıyla yayımlanan raporda, Yunanistan’ın transatlantik işbirliğinde vazgeçilmez bir müttefik olduğu ve ABD’nin Yunanistan ile stratejik ilişkilerini derinleştirmesi gerektiği ifade edildi.
Transatlantik İşbirliğinin Canlandırılmasında Yunanistan’ın Rolü
Yunanistan’ın NATO’ya olan sarsılmaz bağlılığı, Avrupa Birliği (AB) içindeki yapıcı angajmanı ve giderek artırdığı bölgesel ittifakları sayesinde transatlantik işbirliğinde vazgeçilmez olduğu belirtilen raporda, ‘’ABD, Güneydoğu Avrupa ve Doğu Akdeniz’in istikrarı için küresel ve bölgesel güçler arasındaki rekabetin ortaya çıkardığı zorlukları ortaklaşa ele almak amacıyla Yunanistan ile stratejik ilişkisini derinleştirmelidir. Bu derin zorluklar arasında Türkiye’nin hem Yunan egemenliğini hem de Batı ittifakını baltalayan revizyonist dış politikası var.’’ denildi.
Türkiye ve Rusya Bölgesel Boşluğu Doldurdu
ABD’nin Orta Doğu’dan çekilmesinin bölgesel otorite boşluğu oluşturduğu, Suriye, Doğu Akdeniz ve Libya’daki savaşların vekalet savaşlarına dönüştüğü bu sorunların da Avrupa kıyılarına kadar kitlesel göç getirdiği ifade edilirken, ‘’ Bölgesel barışı sağlamak ve refahı teşvik etmek için daha fazla transatlantik koordinasyon gerekiyor. Son yıllarda ABD ve AB’nin böylesine stratejik yaklaşımının olmaması nedeniyle Türkiye ve Rusya bölgesel boşluğu doldurdu.’’ değerlendirmesi yapıldı.
Türkiye’nin özellikle Rusya’dan S-400 hava savunma sistemini satın alması ile Suriye’de teröre karşı başlattığı askeri harekatlar bakımından NATO’nun altını oymaya teşvik edildiği, bu davranışlar ile bölgesel güç dengesine meydan okuduğu ve Doğu Akdeniz’de artan Rus etkisine yer açtığı iddia edildi.
Raporun devamında Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki sözde yayılmacı gündemine net sınırlar koymanın, Yunanistan ve Kıbrıs gerilimlerini yatıştırmak gibi zincirleme etkilere neden olacağı aktarılırken ABD’nin geleneksel olarak taraflar arasında devamlı arabulucu rolü oynadığı ve Türkiye ile Yunanistan üzerinde önemli derecede askeri-ekonomik güce sahip olduğu da yazıldı.
Biden’a Yunanistan Çağrısı
Türkiye ve Yunanistan arasında gerçekleşen istikşafi görüşmelerin tekrar başladığı anımsatılan raporda ‘’ABD’nin angajmanı Doğu Akdeniz’de istikrarın sağlanmasına yine de yardımcı olacaktır. Yunanistan, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupalı ortaklarının teşvikiyle Türkiye ile görüşmeye yeniden başladı ve anlaşmazlığı çözmek için uluslararası tahkim çağrısına devam ediyor. Yunanistan’ın bu politikaları sürdürmek için daha fazla desteğe ihtiyacı var, Biden yönetimi bunu sağlamalı.’’ ifadeleri kullanılarak Yunanistan’ın maksimalist iddialarını gerçekleştirmek adına yürüttüğü politikaları için önümüzdeki süreçte Biden yönetiminden destek çağrısında bulunuldu.
Dedeağaç, ABD’nin Askeri Hareketi İçin Geliştiriliyor
Yunanistan ve ABD’nin askeri ilişkilerinin genişlemesinden yola çıkılarak, ‘’Bu yıl ABD’nin Girit’te yeni bir iletişim merkezi kuracağı öne sürüldü ve ‘’Girit’te bulunan üsler şimdiden ABD güçleri tarafından kullanılıyor. Aynı zamanda Trakya’daki stratejik konumda bulunan Dedeağaç, ABD’nin askeri hareketlerini ve NATO tatbikatlarını kolaylaştırmak için geliştiriliyor.’’ vurgusu yapıldı.
Atlantik Konseyi tarafından hazırlanan raporda, transatlantik ittifakın yeniden canlanmasında Yunanistan’ın rolü bakımından politika önerileri de yapıldı;
-
Biden yönetimi, istikrarı artırmak ve bölgedeki etkisini güçlendirmek için ABD-Yunanistan ilişkilerinin filizlenmesinden yararlanmalıdır. Yunanistan’ın Doğu Akdeniz ve Balkanlarda stratejik rolünü güvenlik sağlayıcısı olarak hedeflemelidir. Yunanistan’daki askeri tesislerden daha fazla yararlanmayı, Souda Körfezi’ne yönelik ABD yatırımını sürdürmeyi ve askeri finansmanı artırmalıdır.
-
Aynı zamanda ABD, Doğu Akdeniz’de kapsayıcı bir bölgesel güvenlik sisteminin oluşturulmasını teşvik etmek için angajmanını devam ettirmeli. Bölgedeki güvenlik ve enerji ortaklıklarının daha da derinleştirilmesi ve genişletilmesi bu yönde önemli bir adım olacaktır. Özellikle İsrail-Yunanistan-GKRY ortaklığının gelişimi ABD’nin katılımıyla, ABD-Doğu Akdeniz Enerji Merkezi’nin kurulması yoluyla güçlendirilebilir. Mevcut savunma işbirliğini kuvvetlendirmek için de benzer girişimler geliştirilmelidir.
-
Biden yönetimi, Yunanistan’ın Güneydoğu Avrupa’nın enerji güvenliğine olan katkısını genişletmelidir. ABD ayrıca, Ege’yi Adriyatik, Baltık ve Karadeniz’e bağlayarak diğer tedarik ağlarını güçlendirebilecek olan Üç Deniz Girişimi’ne Yunanistan’ın katılmasını desteklemelidir. Güneydoğu Avrupa’yı AB ile bütünleştirme ve daha geniş bölgedeki yabancı güçlerin kötü niyetli etkisine karşı koyma çabalarında kilit bir müttefik olarak Yunanistan’ı yetiştirmeye devam etmelidir.
-
ABD, Türkiye ile barışçıl komşuluk ilişkilerini destekleyerek bölgesel zorlukların üstesinden gelmek için Yunanistan ile de çalışmalıdır. Biden yönetimi, Yunanistan ile Türkiye arasındaki deniz anlaşmazlığını uluslararası hukuk temelinde çözme çabalarını desteklemelidir. Türkiye ile diyaloğu desteklemeye devam etmeli ve iki tarafı, anlaşmazlıklarını bu süreçle çözememeleri halinde uluslararası tahkime başvurmaya çağırmalıdır. Böyle bir yaklaşım, Doğu Akdeniz’deki gerilimleri çözerken, aynı zamanda Kıbrıs müzakerelerini çevreleyen ortamı iyileştirmek için çok önemlidir.
-
Biden, Kıbrıs konusunda müzakereleri sürdürmek için Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğündeki çabayı ve Yunanistan ile Türkiye arasındaki müzakerelerin başlamasını memnuniyetle karşılıyor olsa da, Kıbrıs sorununa ya da Yunan-Türk deniz anlaşmazlığının çözümü için baskı yapmamalıdır. Bu yaklaşım Türkiye ile büyük bir pazarlığı kolaylaştırmak yerine, ülkede milliyetçi bir tepkiye yol açarak potansiyel olarak Yunanistan’daki siyasi istikrarı zayıflatacaktır. Mali kriz ve göç krizlerinde olduğu gibi, böyle bir gelişme daha geniş bölgesel yankılara yol açacak ve NATO içindeki gerilimi daha da artıracaktır. Ayrıca ABD’nin Yunanistan ile ilişkilerini gererken, Türkiye’yi revizyonist özlemlerini tatmin etmeye daha da cesaretlendirecektir.
