Son dönemlerde gerilimin tırmandığı Doğu Akdeniz’de, geçen hafta (21 Haziran-28 Haziran) gerçekleşen askeri ve diplomatik olayları ele alacağız. Doğu Akdeniz’de her gün gerçekleşen askeri, diplomatik ve siyasi olaylar bölgeyi daha da ön planda tutmakta, gündemi yoğun olarak ilgilendirmektedir.
21 Haziran
- Güney Kıbrıs Rum Kesimi Savunma Bakanı Savvas Angelidis, “AB’nin çıkarları güvence altına alınması ve Türklerin etkin politikalarının engellenmesi için bölgede, AB’nin daimi deniz varlığı göstermesi şarttır.” dedi.
- Yunanistan Göç ve İltica Bakan Yardımcısı George Koumoutsakos, katıldığı bir canlı yayın programında Doğu Akdeniz’e işaret ederek, “Türkiye diyalog istiyor, ancak çıkarlarını da korumak zorunda” dedi.
- Yunanistan Çevre ve Enerji Bakanı Kostis Hatzidakis: ‘’Türkiye ile MEB anlaşması ihtimalini görüşmeye hazırız. Türkiye, Yunanistan’ın imzaladığı şeye benzer bir anlaşma yapmak istiyorsa, bunu tartışmak için buradayız. Hiçbir şekilde ülkemizi savunmasız bırakmayacağız.’’
- Yunan Donanması, 15-18 Haziran tarihleri arasında Girit’in güneyinde, Filo Komutanlıkları, Sahil Güvenlik ve Hava Kuvvetleri varlıklarının katılımıyla küçük çaplı bir operasyonel tatbikat gerçekleştirdiğini duyurdu.
- Libya Devlet Yüksek Konseyi Üyesi Şatır, “Sisi’nin açıklamaları savaş davullarını çalmaktır. Demokrasiyi baltalamak, kabul etmediğimiz ve indirdiğimiz bir askeri getirmek konusundaki ısrarınızdan bu yana Libya’nın güvenliği tehlikededir.” dedi.
22 Haziran
- Türkiye’nin Yunanistan Büyükelçisi Burak Özügergin, ‘’Yaptığımız şeyleri söylüyoruz, söylediğimiz şeyleri yapıyoruz. Hiçbir ülke, başka ülkeler hak ve çıkarlarını etkileyen ağlar örerken sakin kalamaz. Özellikle Doğu Akdeniz’de en büyük kıyıları olan Türkiye gibi bir ülke ise.’’ dedi.
- Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, ‘’Cumhurbaşkanı Erdoğan göreve başladığından beri Akdeniz ve Ege’deki sorunlar ile ilgili diyalog istiyordu. Ancak Mitsotakis buna yanaşmadı. Fransa ve AB ile bize karşı olmak yerine, bizimle konuşmalı. Ülkemizin ve KKTC’nin çıkarlarını koruyacağız.’’ dedi.
- Yunanistan Milletvekili Nikos Filis, ‘’Türkiye’nin Suriye, Libya ve Güney Kıbrıs Münhasır Ekonomik Bölgesinde önemli bir bölgesel oyuncu olmaya çalıştığı bu dönemde ABD’nin planlarına bağlı korkak bir hükümetimiz var.’’ dedi.
- Filistin’in Ankara Büyükelçisi Faed Halid El-Mustafa, ‘’Bizim de Akdeniz’de haklarımız var. Doğu Akdeniz’deki petrol ve doğalgazda Filistin’in de payı var. Gaz konusunda Türkiye ile anlaşmaya hazırız. MEB konularında Türkiye ile iş birliğine hazırız.’’ dedi.
- Libya Başbakanı Serrac, Zuvare’de toplantı düzenlemek üzere ABD’nin Libya Büyükelçisi Richard Norland, ABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM) komutanı General Stephen Townsend ve diğer yetkililer ile bir araya geldi.
- Libya Sirte ve Cufra Operasyon Odası Sözcüsü Abdulhadi Dara, “Libya ordusu tüm güçleriyle Sirte ve Cufra’yı özgürleştirmek için bir askeri operasyona hazırlanıyor. Mısır Ordusu, Trablus’a saldırıların ilk gününden bu yana buradaydı.” dedi.
23 Haziran
- Fransa Cumhurbaşkanı Emanuel Macron, ‘’Doğu Akdeniz’de Türk-Fransız deniz kuvvetleri arasında gerçekleşen hadise, NATO’nun ‘beyin ölümünün’ gerçekleştiğinin kanıtı. Libya’da Türkiye’nin ilerlemesine izin vermeyeceğiz. Türkiye’ye sert tavrımız olacak. Libya’daki çözüm Fransa’dır.’’ dedi.
- ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Demokrat lideri Robert Menendez, ”Türkiye, ABD’nin ulusal güvenliğini tehdit etmekte ve NATO’daki işbirliğini tehlikeye atmaktadır. AB, Kıbrıs’ın deniz alanını ihlal eden Türklere karşı yaptırım uygulamak için hoş önlemler aldı.” dedi.
- Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Dışişleri Bakanı Nikos Christodoulidis, İsrail Dışişleri Bakanı Gabi Askenaz ile görüşmek üzere Tel Aviv’e gitti. İki bakan, Akdeniz’de ortak işbirliğini ve askeri anlaşmaları görüştü.
- Filistin Dışişleri Bakanlığı, ”Türkiye ile MEB anlaşması yapılacağı iddiası gerçeği yansıtmıyor. Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye dahil Akdeniz ülkeleriyle iyi ilişkilerimiz var, bunu korumak istiyoruz. Bu taraflardan biriyle MEB ile ilgili görüşmemiz yok.” açıklamasında bulundu.
- Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, ABD Büyükelçisi Jeffrey Pyatt ile bir araya geldi. Toplantının konusu Doğu Akdeniz ve Libya’daki son durum. Pyatt, “Adaların anakara gibi MEB ve kıta sahanlığı hakkına sahip olduğu konusundaki görüşümüzü ifade ettik” dedi.
- Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, ‘’Doğu Akdeniz’de kıyısı olmayan Fransa’nın sahildar bir ülke gibi davranmanın kendisine bölge konularında karar verme yetkisi tanımadığını artık anlaması gerekmektedir.’’ dedi.
- Yunan Savunma Bakanı Panagiotopoulos, ‘’Kışkırtıcı davranışlarını değiştirmezse Türkiye ile diyalog başlatmayacağız. Yunanistan uluslararası hukuktan yana ancak Türkiye bölgede bir zorba gibi davranıyor. Egemenlik haklarımızın sorgulandığı bir diyalog istemiyoruz.’’ dedi.
- NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, ‘’Rusya’nın Doğu Akdeniz’deki tutumu NATO nezdinde rahatsızlık yaratıyor. NATO ülkeleri bu tutumlardan rahatsız oldukları konusunda hemfikir.’’ dedi.
- Yunanistan Deniz Kuvvetleri’nin resmi internet adresi “hellenicnavy.gr” üzerinden, “Ulusal Donanma Fonu” çatısı altında Yunan halkından maddi yardım toplanmaya başlandığı duyuruldu.
24 Haziran
- GKRY milletvekilleri, salı günü yaptıkları açıklamalarda, EastMed gaz boru hattı için hükümetler arası anlaşmayı onaylayan bir tasarıyı kabul etmeye hazır olduklarını söylediler.
- Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, ‘’Doğu Akdeniz’de bizi ana karaya hapsetmeye yönelik çizilen haritaları yırtıp atıyor, Libya’da tarih yazıyoruz.’’ dedi.
- Yunanistan eski milletvekili, Savunma ve Strateji Uzmanı Aristoteles, ‘’Doğu Akdeniz ve Kıbrıs’ta Türkiye, Yunanistan’dan askeri açıdan daha avantajlı bir konumda. Yunan Silahlı Kuvvetleri’nin Türk tarafına karşı yürüttüğü eylemin maliyeti daha da yüksek olabilir.’’ dedi.
- Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias, “Türkiye, Kıbrıs çevresinde 1 yılda 6 kez yasadışı sondaj yaptı. Kıbrıs’ın, MEB’sinde yasadışı sondajlar yapıyor. Libya’da Neo-Osmanlı’yı başarmak için, BM silah ambargosunu ihlal ediyor. Avrupa’yı, deniz bölgelerinden mahrum ediyor.” dedi.
- Libya’da Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, “Trablus güçleri (UMH) Sirte’ye operasyon başlatırsa, Mısır’dan askeri müdahalede bulunmasını talep edeceğiz.” dedi.
- Libya Savunma Bakan Yardımcısı Abdullah Nemruş, “Türk ordusu NATO üyesi, tecrübeye sahip, bu tecrübeyi, bilgiyi Libya’ya aktarmak için NATO standartlarında profesyonel bir ordunun kurulması için kendilerini bekliyoruz.” dedi.
- Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in Ulusal Güvenlik Danışmanı Thanos Dokos, “Bizim güvenip destek vermiş olduğumuz Hafter, öyle görünüyor ki Libya’da savaşı kaybetmekte ve sayılı siyasi günleri kalmakta.” dedi.
25 Haziran
- Türk Dışişleri Bakanlığı, ‘’Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias’ın Ege ve Doğu Akdeniz konusundaki ifadeleri gerçeklikten tamamen kopuktur. Yunanistan GKRY ile birlikte Türkiye’yi kendi kıyılarına hapsedebileceği ve bunun uluslararası hukuka uygun olduğu rüyasından artık uyanmalıdır.’’ açıklamasında bulundu.
- Türk Deniz Kuvvetleri, Girit Adası’nın güneyinde yer alan bölgedeki 3 farklı alanda Navtex ilan etti. Bölgede 25 ve 26 Haziran tarihlerinde Türk Deniz Kuvvetleri tatbikatlar icra etti. Navtex bölgelerinin isimleri; Etkin, Caydırıcı ve Saygın olarak belirlendi.
- Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ‘’Doğu Akdeniz’de her şartta hakkımızı, hukukumuzu koruyacağız. Muhataplarımıza sabırla davetimizi tekrarlıyoruz. Gelin oturup anlaşalım, konuşalım diyoruz. Bizim dışımızda oldubittiyi düşünmeyin, üzülürsünüz.’’ dedi.
- Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, ‘’Ne Suriye’de ne Doğu Akdeniz’de ne de NATO’nun güney kanadı olan Kuzey Afrika’da, yahut Akdeniz’in kuzey bölgelerinde Türkiye’siz bir oyun kuramazsınız.’’ dedi.
- Tümamiral Cem Gürdeniz, ‘’Türkiye artık Atatürk’ün dış politika çizgisinde hareket etmeye başladı. Batılı devletlere sesleniyorum; Türkiye için ortaya attığınız haritalar boştur. Korvetini, fırkateynini ve yakında Gezgin füzesini yapacak bir ülkenin donanmasını Mısır ile kıyaslamam.’’ dedi.
26 Haziran
- AB, Türkiye’yi Kıbrıs açıklarındaki sözde “yasadışı” sondaj çalışmalarını durdurmaya çağırdı.
- Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) lideri Nikos Anastasiadis, “Silahlarınızı seçerken, gerçeklikleri göz önünde bulundurmalısınız. Türkiye’yle girilecek bir savaş, Kıbrıs Helenizmi’nin sonunu getirir. Bu istediğim bir şey değil. Türkiye ile olan farkları çözmenin tek yolu diplomasi.’’ dedi.
- Yunanistan Başbakanı Miçotakis ve Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında gerçekleştirilen telefon görüşmesinde, iki lider ve ülkeleri arasındaki iletişim kanallarının açık tutulması konusunda anlaşma sağlandı.
- GKRY Dışişleri Bakanı Hristodulides, “Türkiye bölgesel işbirliği, istikrar ve güvenliği zayıflatmanın yollarını arayan bir oyunbozan konumunda, bunu Libya’da da Suriye’de ve Irak’ta da görüyoruz.” dedi.
- Yunanistan Savunma Bakanı Yardımcısı General Stefanis, ”Bay Akar; bir yandan bizi tehdit ediyor, diğer yandan diyalog istiyor. Tartışmaya hazırız. Silahlı Kuvvetlerimiz her gün çeşitli senaryolarla eğitilmektedir. Hiçbir şeyden korkmuyoruz, tüm senaryolara hazırız.” dedi.
- Yunanistanlı eski istihbaratçı Savas Kalendiris, ”Kapımızdaki savaş sürekli inzivaya çekildi. Türkiye, ABD dışındaki herkesi rahatsız ediyor. Yunanistan, karasularını 12 mile çıkarmalı ve Kıbrıs’la deniz yetki alanları sınırlandırma anlaşması yapmalıdır.” dedi.
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanı Ersin Tatar, ‘’Bizim politikamız, Maraş’ı açarken oranın eski sakinlerine iade edilmesidir. 45 yıldan sonra önümüzü göremediğimiz için buranın kazandırılması gerekir.’’ dedi.
- Malta Dışişleri Bakanı Evarist Bartolo, “Trablus’ta Serrac hükümeti ile yeni bir sayfa açmamıza katkıda bulundukları için Türk hükümetine teşekkür ederiz.” dedi.
- Yunanistan Başbakanı’nın Ulusal Güvenlik Danışmanı Thanos Dokos, “Türkiye-Libya mutabakatı bizi çok endişelendiriyor. Tabi ki Avrupa Birliği ve ABD’den destekleyici açıklamalar geliyor. Bir süre daha Türkiye-Libya mutabakat zaptı ile yaşamak zorunda kalacağız. Çatışmanın dengesi değişti. Hafter’e destek veriyoruz. Ancak şimdi görülüyor ki savaş alanında kaybediyor ve belki de siyasi günleri de sayılıdır. Atina Libya konusunda yanlış yol izledi.”
27 Haziran
- Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Aksoy, ‘’Kıbrıs meselesi çözülene kadar hidrokarbon kaynakları konusunda Kıbrıs Rumlarının muhatabı Kıbrıs Türkleridir. Bu çerçevede, GKRY Dışişleri Bakanı’nın muhatabı da biz değil, KKTC Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Sayın Kudret Özersay’dır.’’ dedi.
- Rum Savunma Bakanı Savvas Angelidis ile AB Dış Politikalar Şefi Borrell, bindikleri helikopterle Kıbrıs açıklarında sondaj yapan Yavuz gemisinin bulunduğu bölgeye gitti. Borrell ve Angelidis, Limasol kentinin 60 km açığında Yavuz gemisine 6.5 mil yaklaşarak 5 dakika seyretti.
- KKTC Başbakanı Ersin Tatar, ‘’Biz, Kıbrıs’ta ve Doğu Akdeniz’de Rumlarla eşitiz. Onlar ne kadar egemense ne kadar hakka sahipse biz de o kadar egemeniz ve o kadar hakka sahibiz. Bunu görmeyen, anlamayanların Kıbrıs konusunun halline katkıda bulunmaları mümkün değildir.’’ dedi.
- Polis Akademisince hazırlanan “Akdeniz’de Devlet ve Düzen Raporu”nda Türkiye’nin, Akdeniz’de gerek askeri ve ekonomik gücüyle gerekse yumuşak gücü ve yürüttüğü kamu diplomasisiyle bölgedeki en büyük güçlerden birisi olduğu bildirildi.
- Muammer Kaddafi’nin kuzeni Ahmed Kaddafi, “Ankara, Libya’da Batı tarafından hazırlanan bir planı uyguluyor. Batı, Türkiye’nin Akdeniz’de askeri olarak bulunmasına ve Libya’nın servetini kazanmasına izin vermeyecek. Türkiye için üzülüyorum. Türkiye, Libya’da sıkışıp kaldı. Erdoğan’ın, Libya’ya müdahale çabaları başarısız olacak. Mısır, Arap ülkesi olarak organize bir savaş yürütüyor ve kırmızı çizgileri ihlal edildiğinde kendini savunma hakkına sahip.” dedi.
- BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed el Nahyan, “Türkiye’nin Libya’daki rolü, mevcut şekliyle Arap dünyası tarafından hoş karşılanmıyor. Eğer Türkiye aynı şekilde devam ederse sonuçlar felaket olur.” dedi.
- Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac, İtalya Başbakanı Giuseppe Conte ile İtalya’nın başkenti Roma’da görüştü. İkili, Libya’da askeri bir çözümün olmayacağını belirterek BMGK ve Berlin Konferansı kararlarına uygun olarak siyasi çözüm vurgusu yaptı.
28 Haziran
- DİKO Partisi Genel Başkanı Nikolas Papadopulos, ‘’Kıbrıs sorununun çözülememesinin sebebi Türkiye’nin tutumu. GKRY Lideri Anastasiadis Kıbrıs ve enerji sorunlarının çözümünde başarısız. Türkiye’nin tutumunun değişmesinin tek yolu; siyasi, ekonomik ve diplomatik bedeller ödemesi.’’ dedi.
- ABD Avrupa ve Afrika Kuvvetleri Donanma Komutanı James Foggo, ‘’Doğu Akdeniz, dünyada askeri anlamda en hareketli alanlardan biri. Rusya gözünü bu alana dikti. Moskova, bölgeye Kalibr seyir füzesi atma gücü olan sessiz, modern denizaltılar konuşlandırıyor.’’ dedi.
- KKTC Başbakanı Ersin Tatar, ‘’Doğu Akdeniz’deki bütün bu siyasi gelişmelere bağlı olarak, KKTC’nin güçlenmesinin ve hayatını devam ettirmesinin ne kadar doğru bir politika olduğu ortaya çıkmıştır.’’ dedi.
- Tunus Meclis Başkanı Raşid Gannuşi, “Fayiz es-Serrac liderliğindeki Ulusal Mutabakat Hükümeti Libya’daki tek meşru hükümet. Serrac hükümeti meşruiyetini 2015’te Fas’ta imzalanan “Suheyrat Anlaşması”ndan alıyor.” dedi.
- Milli Savunma Bakan Yardımcısı Alkiviadis Stefanis, “Türkiye sıcak çatışma ile ilgilenmiyor. Yunanistan hava, kara ve denizde üstündür. Güçlü silahlı kuvvetlerimiz var, tam tetikteyiz. Aramızda, sıcak bir çatışmanın yaşanması Türkiye’nin çıkarına değil. Türkiye, birden fazla alana yöneldi ve bu alanlarda ona karşı birçok aktör var. Ayrıca, bu alanlarda henüz bir stratejik zafer de elde edemedi.’’ dedi.
Yararlanılan Kaynaklar
- Hellas Journal
- Pentapostagma
- @akdenizpolitik
- Kathimerini
- @AkdenizKibris
- Veteranos
- Greek City Times
- Newpost.gr
- Enoplos